HPV (humaan papillomavirus) is een virus dat 8 op de 10 personen heeft. Het is een virus dat onschuldig kan zijn, maar tevens ook baarmoederhals kanker kan veroorzaken. Om die reden word je vanaf je dertigste in Nederland opgeroepen voor een uitstrijkje (een standaard preventief bevolkingsonderzoek) maar wat blijkt? 30% van de vrouwen die wordt opgeroepen, negeert het onderzoek. En dát moeten we veranderen! Dus laten we eens gaan kijken wat HPV precies is en waarom je jouw uitstrijkje niet wilt missen.
Waarom ik geregeld een uitstrijkje laat maken
Drie jaar geleden kwam ik bij de dokter voor een check-up. Ik zat al een aantal maanden met vaginale klachten en was bezorgd dat er iets ernstigs aan de hand was. Ik had namelijk geregeld ernstig bloedverlies tijdens seks. En dan bedoel ik niet het lichtelijk bloedverlies als het een beetje geïrriteerd is daar beneden of zoals het kan zijn als je ongesteld moet worden, nee, soms leek het een waar slachtveld en menig onderlaken moest weggegooid worden. Toen ik bij de arts kwam om een uitstrijkje te laten maken en mijn vagina te onderzoeken, stuitte zij op cellen rond mijn baarmoeder mond. Of ze goedaardig of kwaadaardig waren, kon ze op dat moment niet zeggen, dus had ze ze met spoed opgestuurd om te laten controleren. Na anderhalve week stress, bleek gelukkig dat er niks aan de hand was. Ik had schijnbaar ectropion* een normale aandoening, waarbij de bekledende laag van de baarmoederhals, aan de buitenkant ligt. Een heuze opluchting, maar het heeft me toentertijd voor het eerst echt laten nadenken over kwaadaardige cellen, infecties en baarmoederhalskanker. Want ik heb mij, door dit gehele voorval op mijn 22ste al laten testen (en de jaren ervoor had ik ook al een aantal uitstrijkjes laten doen), maar er zijn onwijs veel vrouwen, die dit pas na hun dertigste (na een oproep van de huisarts) of helemaal NOOIT laten doen en er jaren later achter komen, dat het toch niet helemaal pluis zit.
Wat is HPV?
HPV oftewel humaan papillomavirus is een virus dat 80% van de mensen met zich meedragen. Er bestaan meer dan honderd verschillende soorten HPV. Sommigen veroorzaken wratjes, van anderen krijg je genitale infecties en over het algemeen ruimt je lijf, net als bijv. de griep het virus op (dus schiet niet meteen in de stress!)
Maar er zijn ook 15 soorten, die heftigere gevolgen kunnen hebben en zelfs baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken. Vanaf je dertigste word je daarom in Nederland om de 5 jaar opgeroepen voor een uitstrijkje.
Symtomen van HPV
Meestal merk je niets van een besmetting met HPV. Mogelijke klachten, die her en der voorkomen zijn echter wel bloedingen tijdens/na seksueel contact en pijn en/of branderig gevoel in de vagina. Daarnaast kunnen ook genitale wratten een symptoom zijn.
Besmetting en preventie
HPV wordt van mens op mens overgedragen door seksueel contact, maar het is geen SOA! Het virus is wel seksueel overdraagbaar maar je kunt het ook al oplopen door (naakt) tegen elkaar aan te liggen. Het virus nestelt zich rondom de geslachtsdelen.
Condooms verminderen de kans op besmetting, maar zelfs als je met condoom vrijt, kun je nog besmet raken met HPV. Zowel mannen als vrouwen kunnen het virus oplopen en doorgeven. HPV veroorzaakt echter zelden ernstige gezondheidsproblemen bij mannen.
Preventie van een HPV-infectie kan door middel van vaccinatie. De HPV-vaccinatie is opgenomen in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP Rijksvaccinatie programma ). In het jaar dat meisjes 13 jaar worden, worden ze uitgenodigd voor vaccinatie.
Note: er zijn veel tegenstanders maar ook voorstanders van de vaccinatie. Ik heb me hier nog niet voldoende in verdiept om aan te geven of het wel of niet verstandig is in mijn opininie. Dus doe hier vooral research naar.
In Nederland worden alle vrouwen tussen de 30 en de 60 jaar eens in de 5 jaar uitgenodigd om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker. Dit is een standaard preventief onderzoek waarbij de huisarts met een borsteltje cellen van je baarmoedermond veegt om te kijken of je het virus bij je draagt.
Om zeker te zijn dat je in de safe-zone zit, is dat daarom VERSTANDIG om dit onderzoek mee te doen. Of misschien zelfs, mocht je het eerder willen weten of net als ik symptomen hebben, het onderzoek als eens eerder te doen. Meten is namelijk gewoon weten!
PAP-stadia
HPV wordt ingedeeld in verschillende PAP-stadia.
Pap 0: dit wordt toegekend als het uitstrijkje histologisch niet goed te beoordelen is. En dan moet er een nieuw uitstrijkje plaatsvinden.
Pap 1: de uitslag is normaal. De cellen zijn goed te beoordelen en zien er normaal uit.
Pap 2: enkele cellen zijn anders dan normaal. De cellen die nu anders zijn dan normaal kunnen over 6 maanden weer normaal zijn, doordat er steeds nieuwe cellen worden aangemaakt (net als bij de huid). Bij vrouwen met voor het eerst een pap 2 wordt geadviseerd het uitstrijkje na 6 maanden te herhalen.
Pap 3a: er worden licht afwijkende cellen gevonden; soms spreken ze ook van lichte of matige dysplasie. Dit zijn geen kankercellen. Het advies is dan herhaling van het uitstrijkje of verder onderzoek met kolposcopie. In dat laatste geval blijken bij de helft van de vrouwen de afwijkingen zo gering te zijn dat geen behandeling nodig is. De andere helft krijgt het advies voor een eenvoudige behandeling van de baarmoederhals.
Pap 3b: meer afwijkende cellen dan bij Pap 3a. Ze spreken soms ook van ernstige dysplasie. Verder onderzoek wordt aangeraden. De kans dat een eenvoudige behandeling van de baarmoederhals wordt geadviseerd, is groter dan bij een Pap 3a.
Pap 4: sterkere afwijkingen dan bij Pap 3a/b. Ook hier wordt verder onderzoek aanbevolen. In 90% van de gevallen wordt er een eenvoudige behandeling van de baarmoederhals gedaan zoals een lisexcisie.
Pap 5: sterk afwijkende cellen. Soms alarmeert het uitstrijkje ten onrechte, maar soms is er sprake van baarmoederhalskanker. Verder onderzoek is noodzakelijk.
Een afwijkend uitstrijkje, wat nu?
Dit is afhankelijk van de klachten, de uitslag, eerdere uitstrijkjes en van de arts. Vaak zal vanaf een Pap 3a of meer een colposcopie worden verricht. Hierbij wordt er met een microscoop naar de baarmoedermond gekeken. Bij afwijkingen wordt er een biopt genomen. Dit weefsel gaat naar de patholoog ter beoordeling. Afhankelijk van de uitslag van het biopt kan een behandeling volgen om meer weefsel weg te halen, een lisexcisie. Hierbij wordt een dun laagje van de baarmoedermond weggesneden.
Reageer op je oproep!
Het is niet de bedoeling dat je nu meteen in de stress raakt. In de meeste gevallen is het virus namelijk onschuldig en ruimt je lichaam het zelf op (zeker als je immuun systeem booming is!) Maar is zeker niet de bedoeling dat je de oproep voor het onderzoek (dat vanaf je 30ste krijgt) negeert.
Het is toch beter om te weten dat je niks hebt om je druk over te maken? Óf mocht er wel iets zijn, hier vroegtijdig bij te zijn zodat het opgelost kan worden?
In afl. 2 van mijn podcast ' De Krachtige Vrouw' heb ik een openhartig gesprek met Merel van der Wouden over dit onderwerp. Ze deed haar onderzoek (ivm immigratie) 1,5 jaar later dan de oproep en kwam erachter dat de een Pap 3b had en besloot een operatie te doen en de cellen weg te laten halen. Hoor haar hele verhaal hier.
*Ectropion: De baarmoederhals is hierbij ‘binnenstebuiten’ gedraaid. Hierdoor komt de bekledende laag van de binnenkant van de baarmoederhals aan de buitenkant te liggen. Ectropion van de baarmoederhals kan voorkomen bij kinderen, bij zwangere vrouwen en bij vrouwen die de pil nemen. Het is een normale aandoening die niet als afwijkend wordt gezien.
Bronnen: